«مد»ها الگوهایی هستند که توسط بخشی از جامعه، پذیرفته می شوند و بدنبال آن فرد، سبک لباس پوشیدن و طرز زندگی و رفتار خود را طبق آخرین الگوها تنظیم کند و به محض آن که الگوی جدیدی در جامعه رواج یافت، از آن یکی پیروی نماید.
اگر بخواهیم ریشه های تاریخی مدگرایی در ایران را بررسی کنیم، به سال های بسیار دور بر می گردد. در دوران سلطنت فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه که پای ایرانیان به فرنگ باز شد، و نیز عصر رضا شاه، که فصل متفاوتی در مدگرایی ایرانیان گشوده شد. در واقع رضا شاه، نحوه و شکل لباس پوشیدن مردم ایران را تغییر داد.
اما همیشه این سئوال در ذهن ایجاد می شود که چرا صاحبنظران، "مدگرایی" را به "غرب گرایی" پیوند می زنند؟
شاید یکی از دلایلش این باشد که پس از رشد تکنولوژی در اروپا، سنّت ها مورد انتقاد قرار گرفت و جامعه اروپا به تدریج، اندیشه ها، طرز زندگی و نوع لباس را تغییر داد.
اما درست در همان زمان بدلیل بی کفایتی پادشاهان ایرانی هیچ تلاشی برای رشد صنعتی ایران صورت نگرفت ،تا برای جبران این عقب ماندگی و در واقع اروپایی شدن! با تقلید ظاهری، پوشش آنها به عاریت گرفته و به فرهنگ ایرانی تزریق شود.
اگر بخواهیم تعریف از "مد خوب"و "مد بد" داشته باشیم باید این نکته را در نظر داشت که این پدیده زمانی ناهنجار می شود که جوانان در استفاده از مد تنها به یک مصرف کننده صرف فرهنگ بیگانه تبدیل شوند. که چه بسا با فرهنگ و ارزشهای اجتماعی ما در تضاد است و در واقع با اصول دینی و حتی اخلاقی جامعه ما هم همخوانی ندارد.
دختران و پسران ما بدون در نظر گرفتن ارزش ها، باورها و انتخاب هنجارهای مطلوب تنها به تقلید کورکورانه از فرهنگی می پردازند که به عاریت به فرهنگ ایرانی ملی راه پیدا کرده است.
چه کسی فکر می کرد یک روز لبهای کلفت سیاهپوستان و یا رنگ سیاه پوست آنها که امروزه "برنزه "نام دارد بخصوص برای جوانان ایرانی به مد تبدیل شود؟
چه کسی فکر می کرد یک روز گوشواره برخی دختر خانمها از گوششان به سوراخ بینی شان منتقل شود و با گسترش موج اروپایی شدن در ایران! این گوشواره ها به لبها و نوک زبانشان متصل شود!؟
این مدها را در نحوه آرایش مو بخصوص در پسرها بهتر می توان مشاهده کرد.که گاهی این مدلها چنان متمدنانه !! است که جنسیت آن فرد را نمی توان تشخیص داد!
این گرایش به مدها در ایران چنان گسترش یافته که حتی از تولیدکنندگان این مدها در اروپا هم پیشی گرفته ایم.
دلایل گرایش جوانان به استفاده از این مدها:
اعتماد به نفس پایین جوانان ،تلاش برای پوشاندن این نقاط ضعف با استفاده از این مدها ،تمایل به "خودنمایی" ،افزایش حس "خودبرتربینی "بخصوص در میان طبقه مرفه،تمایل برای جلب نظر جنس مخالف ،ترس از تحقیر شدن در میان همسالان و بخصوص دوستان،بحران هویت ،تزلزل شخصیت ،احساس حقارت و...از دلایل عمده گرایش جوانان به اینگونه مدها وتقلیدهای کورکورانه می باشد.
اما مقام معظم رهبری دیدگاه قابل توجهی در رابطه با "مد" دارند. ایشان می فرمایند:
بنده با مد خيلي موافقم، جزو آدمهايي هستم كه به مد گرايش دارم، اما مدي كه از داخل جوشيده باشد- چون مد يعني ابتكار و نوآوري - نه چيزي كه از بيرون بيايد. مد آرايش مو و لباس و حرف زدن ما همه‌اش دارد از بيرون مي‌آيد.
ایشان در جای دیگر می فرمایند:
فرهنگ به عنوان شكل‌دهندة به ذهن و رفتار عمومي جامعه است. انديشيدن و تصميم‌گيري جامعه بر اساس فرهنگي است كه بر ذهن آنها حاكم است.در داخل كشور، چيزهايي كه در فرهنگ عمومي، ضعيف است، يا جايش كم است، كدام است؟يكي از موارد فرهنگ عمومي، فرهنگ لباس است. وقتي بنده خودم در اين شورا بودم، شورا وزير محترم آن وقت را - كه جناب آقاي خاتمي بودند - موظف كرد تا الگوي لباس بياورد. ايشان رفتند زحماتي كشيدند. اما به جايي نرسيد. من نمي گويم آقايان حتماً كت و شلوار را بكنند و همان لباسهاي پيشنهادي را بپوشند، اما بگذاريد ما لباسي داشته باشيم كه بگوييم ايراني است در موزه‌ها آن را نگه داريم و مال زمان هخامنشيان و ساسانيان و سلجوقيان هم نباشد. باب امروز باشد.
بالاخره جايي بايد موضع خود را دربارة اينها (فرهنگ ازدواج و فرهنگ خانواده، فرهنگ لباس و الگوي مصرف و ... در فرهنگ عمومي) معين كند. حتي اگر بگويد من الان وقت ندارم و اولويتم تعيين لباس ملي نيست.خيلي خوب، معلوم بشود كه ما تا پنج سال يا ده سال اين اولويت را نداريم و مي‌خواهيم آن را كنار بگذاريم.ليكن بالاخره اين انبار مجموعه فرهنگي صاحبي داشته باشد.
